Léon Spilliaert in de verzameling van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen
Door Dr. Cathérine Verleysen, conservator negentiende eeuw, KMSKA
Vandaag bewaart het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA) zeven werken in gemengde techniek en een ets van Léon Spilliaert. De kern van dat veelzijdige ensemble werd samengebracht door Walther Vanbeselaere (1908-1988), van 1948 tot 1973 hoofdconservator van het Antwerpse museum.
Het verwervingsbeleid van Vanbeselaere was gericht op het verzamelen van een zo breed mogelijk overzicht van de moderne Vlaamse en Belgische kunst. Daarin stelde hij belangrijke ensembles samen van kunstenaars die hij beschouwde als sleutelfiguren in de opeenvolgende generaties. Om deze kunst in een bredere context te plaatsen, streefde hij eveneens een internationaal karakter van de museumverzameling na.
Aan de hand van die leidraad kocht Walther Vanbeselaere tijdens de jaren 1950 vijf werken van, in zijn woorden, ‘laat-symbolist’ Spilliaert aan. Dat deed hij in eerste instantie van de weduwe van de in 1946 overleden kunstenaar, later op veiling. De aandacht ging in essentie naar vooroorlogse voorstellingen van vrouwenfiguren (Vrouw bij de zee (1909) en Meisjes op een duin (s.d.)) en zelfportretten (Met blauw schetsboek (1907) en Met schildersezel (1908), vandaag twee decretaal beschermde Topstukken). Een derde zelfportret (1915) zou in 1979 aan de verzameling toegevoegd worden via een schenking door kunstverzamelaar en -promotor Maurits Naessens (1908-1982).
In een meer recent verleden werd de Léon Spilliaert-verzameling van het KMSKA aangevuld met de ets Les Flèches et la Faux, de bijdrage die de kunstenaar leverde voor de in 1935 verschenen geïllustreerde verhalenbundel Contes van Horace Van Offel (1878-1944). De tot dan afwezige aandacht voor Spilliaerts geliefde motief van het landschap werd tot slot in 2018 weggewerkt dankzij het Legaat Lens-Ghesquièrewaar Landschap in een rode avondgloed met trekvogels (1919) deel van uitmaakt.
