FRAGILE: Poederige materialen in de Belgische kunst op papier

Op 19 november 2025 opent in de KMSKB een nieuwe rotatie in de Spilliaertzaal, de focusruimte waarover we eerder berichtten.
De KMSKB introduceren de nieuwe opstelling als volgt:

In de Spilliaertzaal, gewijd aan kunst op papier, presenteren de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België Fragile, een selectie van tekeningendie zelden wordt getoond vanwege hun kwetsbaarheid.

Tekenmaterialen zoals pastel, houtskool en krijt kenden een opmerkelijke heropleving in de Belgische kunst van de late 19e tot de vroege 20e eeuw. Deze poederige materialen werden gebruikt door kunstenaars zoals Léon Spilliaert, Georges Lemmen, Fernand Khnopff, Berthe Art en Constantin Meunier voor een breed scala aan werken op papier, van voorbereidende schetsen tot grote autonome werken. Al in hun tijd werden deze kunstwerken niet alleen met succes getoond op verschillende (inter)nationale tentoonstellingen, ze werden ook gretig verzameld door kunsteliefhebbers en musea in binnen- en buitenland.

Vandaag leidt de hernieuwde belangstelling voor deze artistieke periode tot uitdagingen op het vlak van conservatie en tentoonstelling. Fragile biedt een overzicht van de verscheidenheid aan kunstwerken die door Belgische kunstenaars in poederige materialen werden vervaardigd.

Aan de hand van zes thematische invalshoeken onderzoekt deze presentatie de wijze waarop deze tekentechnieken werden toegepast, de factoren die aan de kwetsbaarheid van deze werken ten grondslag liggen, en de manier waarop lopend onderzoek bijdraagt tot het behoud en het beheer van dit erfgoed voor toekomstige generaties.

Fragile toont de resultaten van het onderzoeksproject Friable, dat over een periode van vier jaar werd uitgevoerd door een team van vier onderzoeksters van verschillende partnerinstellingen (ENSAV La Cambre, KIK-IRPA, KU Leuven en het Rijksmuseum). Fragile belicht de voornaamste bevindingen en reflecties die uit dit programma zijn voortgekomen.

Sinds 21 mei 2025 dompelt de Spilliaertzaal bezoekers onder in de poëtische en mysterieuze wereld van de Belgische illustrator en tekenaar. Deze nieuwe ruimte biedt ook tijdelijke presentaties van werken op papier (als Fragile) en eert de uitzonderlijke bijdrage van Spilliaert, wiens werk in dialoog gaat met dat van andere kunstenaars uit de collecties.

Léon Spilliaert, Dozen voor een spiegel, ca. 1904, pastel en waskrijt op papier, gekleefd op karton, 58,5 x 40,1 cm, Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Brussel. Foto: J. Geleyns -Art Photograph
Laatst bijgewerkt: 11-12-2025