Léon Spilliaert in de kunstverzamelingen van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België te Brussel (KMSKB)
Door Sarah Van Ooteghem, Conservator werken op papier moderne kunst (19e-21e eeuw) KMSKB
Léon Spilliaert behoort tot de moderne Belgische kunstenaars die het best vertegenwoordigd zijn in de collecties van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten in Brussel (KMSKB). Dankzij enkele belangrijke schenkingen en legaten, maar ook door een gerichte aankooppolitiek, zijn alle periodes uit zijn oeuvre met sterke werken vertegenwoordigd.
De expertise van voormalig KMSKB conservator Anne-Adriaens Pannier, die een proefschrift wijdde aan de kunstenaar, leidde in 2006 tot de retrospectieve tentoonstelling Léon Spilliaert. Een vrije geest. Tussen 2013 tot 2023 werden de tekeningen van Spilliaert in wisselende opstellingen getoond in een aparte zaal van het Fin-de-Siècle Museum.
De eerste drie werken in de collectie schonk Spilliaert in 1927 zelf naar aanleiding van de opening van de zaal Fierens-Gevaert. Na zijn overlijden kochten de KMSKB in totaal tien werken bij Rachel Vergison, zijn weduwe. Hun enige dochter Madeleine Spilliaert schonk in 1984 nog tien werken, waaronder twee schetsboeken en archiefstukken. De laatste grote toevoeging aan de collectie kwam er in 1990 dankzij het legaat van mevrouw Alla Goldschmidt-Safieva.
Medio 2024 bewaren de KMSKB in totaal 45 kunstwerken op papier van Spilliaert. Het merendeel bestaat uit autonome tekeningen die dateren van ca. 1902 tot 1945. De Spilliaertverzameling bevat eveneens een onuitgegeven afficheontwerp, een gelithografeerd portret van Emile Verhaeren en een aan Spilliaerts echtgenote opgedragen prentalbum met handgekleurde illustraties bij Maurice Maeterlincks dichtbundel Serres chaudes. Daarnaast bewaren de KMSKB in het Archief voor Hedendaagse Kunst in België (AHKB) een rijk correspondentiearchief.
Als kers op de taart ontvingen de KMSKB in 2022 een hoogst opmerkelijke bruikleen van de Koning Boudewijnstichting: de unieke driedelige editie van Maeterlincks geschriften voor theater, getiteld Théâtre, met niet minder dan 348 originele tekeningen van de jonge Spilliaert (1902-1903). Door hun cultuurhistorische en artistieke betekenis, hebben de boeken het statuut van Topstuk van de Vlaamse Gemeenschap.
