Catalogue raisonné van het œuvre van Léon Spilliaert
Door Dr. Anne Adriaens-Pannier
Sinds 1997 ontwikkelt Spilliaert-experte Dr. Anne Adriaens-Pannier een catalogue raisonné. een jarenlang traject dat ze graag verder toelicht.
Bij de voorbereiding van de eerste rondreizende retrospectieve tentoonstelling Léon SPILLIAERT, in Parijs, Grand Palais in 1981 – het jaar nadien kon men de expo ook bezoeken in de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België in Brussel en het Kröller-Müller Museum in Otterlo - ontmoette ik voor het eerst Mevrouw Madeleine Spilliaert, dochter van de kunstenaar. Mijn opdracht was toen het samenstellen van een bescheiden documentaire tentoonstelling met briefwisseling, schetsboeken en kleinere tekeningen naast het ensemble samengebracht door Mevrouw Francine-Claire Legrand, specialiste van de kunstenaar. Enkele jaren later, vanaf 1990, verdiepte ik mij, als verantwoordelijke voor de verzameling werk op papier in de KMSKB, met een mooie verzameling Spilliaerts, in het werk van de kunstenaar en schreef ik verschillende bijdragen, o.a. over twee geschonken schetsboeken. In het vooruitzicht van een doctoraat aan de Rijksuniversiteit Gent, verdedigd in maart 2003, had ik vaker contact met Madeleine Spilliaert die mij in 81 gesprekken inzage gaf in haar uitgebreide documentatie en mij heel wat informatie verstrekte. In mei 1997 werd mij uiteindelijk door Madeleine Spilliaert en haar drie kinderen formeel gevraagd om voor de catalogue raisonné van de kunstenaar in te staan.
Vertrekkende van een corpus van 400 werken beschreven door Mevrouw Legrand en in 1981 uitgegeven onder boekvorm, heb ik tot op heden ongeveer 5000 werken van Léon Spilliaert persoonlijk bestudeerd in binnen- en buitenland, geïnventariseerd en in word-documenten samengebracht. Deze zijn gebundeld in 33 werkdossiers en uitgeprint verzameld in 95 mappen.
De inventarisatie omvat de technische gegevens van het werk, de opschriften, de etiketten aangebracht op lijsten, de restauratiedossiers en een fotografische opname van elk werk. Een catalogue raisonné omvat ook het opvolgen van elke tentoonstelling waaraan een werk deelneemt, net zoals de bibliografische gegevens over hoe het werk is opgenomen in de literatuur. Verder worden de vertrouwelijke gegevens van de opeenvolgende eigenaars van de werken aangevuld na verkoop op veilingen en galerij tentoonstellingen, en ook bij een nalatenschap.
In 2023 werd in New York het digitaal platform PANOPTIKON aangekocht, waar actueel reeds werden ingevoerd: de lijst van de voorbije tentoonstellingen en de volledige bibliografie tot op heden. Voor het invoeren van de individuele werken zal niet chronologisch gewerkt worden, maar veeleer thematisch, met als eerste keuze de belangrijke zelfportretten. Het hoofdaandeel van de werken is uitgevoerd op een papieren drager met deze technieken: de gewassen Oost-Indische tekeningen, de werken met pastel, kleurpotlood en kleurkrijt, de aquarellen en de gouaches. In een afzonderlijk deel zullen de ongeveer 65 olieverfwerken op karton of doek worden behandeld.
