Mu.ZEE

De Spilliaertcollectie van Mu.ZEE

Door dr. Stefan Huygebaert, curator Mu.ZEE

Mu.ZEE beheert in Spilliaerts geboortestad Oostende de belangrijkste collectie van zijn werken wereldwijd, en biedt een sterk overzicht van zowat alle genres, motieven, technieken, materialen en periodes uit zijn carrière. De twee musea – PMMK en MSK – van waaruit de Mu.ZEE-collectie in 2010 ontstond, hebben, net als Mu.ZEE vandaag, werk van Spilliaert verzameld.

Het Provinciaal Museum voor Moderne Kunst (PMMK), ontstaan in 1957 en sinds 1986 gevestigd in het museumgebouw in de Romestraat, richtte zich op Vlaamse kunst vanaf het Vlaamse expressionisme. Conservator Willy Van den Bussche gaf ook ruimte aan Spilliaert, die hij als een overgangsfiguur beschouwde. Het PMMK kocht in 1966 zes vroege werken bij weduwe Rachel Vergison aan, waaronder Marine met kielzog (1902) en Strand met maan (1908).

Het Oostendse Museum voor Schone Kunsten (MSK), ontstaan in 1893, verwierf al werk van Spilliaert tijdens zijn leven. De collectie was ondergebracht in het stadhuis en de bibliotheek op het Wapenplein. Net als de ouderlijke woning in Kapellestraat 2 werden dit gebouw, heel wat kunstwerken en de archiefdocumenten over hun verwerving in mei 1940 door brandbommen verwoest. Daarbij gingen zeker twee werken van Spilliaert verloren. Van de 110 unieke werken in de huidige collectie hebben er door deze brand tien een onbekende herkomstgeschiedenis.

Vooral onder conservator Frank Edebau werd de Spilliaertcollectie postuum uitgebouwd. Zo kocht de stad tussen 1947 en 1972 twintig werken, waaronder de topstukken De windstoot en Zelfportret met rood potlood, bij Rachel Vergison. Ook werden via de kunstmarkt werken zoals Portret van Andrew Carnegie (bij Henri Vandeputte in 1952) en Duizeling (in 1975) verworven. De collectie groeide eveneens door schenkingen van intimi van de kunstenaar, zoals dochter Madeleine, zus Rachel en de weduwe van goede vriend Adolphe Van Glabbeke. Verder droegen de Vrienden van de Stedelijke Musea en hun opvolgers, de Vrienden van Mu.ZEE, Xavier Tricot en andere schenkers bij aan de verzameling. In 2024 kreeg Mu.ZEE als primeur in Vlaanderen, na de decreetswijziging van 10 maart 2023, via erfbelastingsbetaling een kunstwerk toevertrouwd, de aquarel Poppen. De markies en het Tiroler meisje uit 1928. Daarnaast heeft het museum sinds 2020 verschillende Spilliaerts uit een groeiende privéverzameling in langdurige bruikleen.

De grafische collectie, die vooral vanaf de late jaren 1980 vorm kreeg, is bijna exhaustief, met zo goed als alle prentenreeksen en geïllustreerde bundels, losse etsen en lithografieën en tijdschriftillustraties – naast heel wat unieke ontwerpen voor bundels en reeksen zoals Plaisirs d’hiver en Au temps que Nanette était perdue. Tot slot bewaart Mu.ZEE ook enkele Spilliaertiana zoals een pasteldoos, een parfumflesje en een nieuwjaarsbrief.